Erken çocukluk döneminde öz düzenleme becerilerinin geliştirilmesi çocukların hayatlarını güçlü bir şekilde etkiler. Öz düzenleme becerileri, gerektiğinde çocukların kendi düşüncelerini, duygularını, davranışlarını ve tepkilerini bilinçli bir şekilde anlama, yönetme ve sürdürme de istemli olarak kontrol etmelerine yardımcı olur. Örneğin, toplumda kabul gören bir şekilde hareket etme, doğru mu yanlış mı diye düşünme, başkalarına karşı empati yapma, ve neyin uygun olup olmadığını anlama gibi.

Araştırmalar, yaşamlarının erken yıllarında öz düzenlemeyi geliştiren çocukların bunu yapmayan çocuklardan daha başarılı olduğunu göstermiştir. Bu yüzden çocuklara nasıl davranacaklarını yönlendirmek ve öz düzenlemeyi geliştirmelerine yardımcı olmak oldukça önemlidir. 

Bazı öz düzenleme becerileri

• Öncelikle, sonuçları düşünmeden bir şeyler yapmanız gerektiğine dair ani hisleri kontrol etmek. 
• Dürtüselliğe direnmek.
• Ödülü ertelemek.
• Olumlu sosyal ilişkilere başlamak.
• Olumlu sosyal planlar yapmak ve uygulamak. 

Öz Düzenleme Nasıl Gelişir?

Öz kontrol zamanla gelişir. Örneğin, bebekler genellikle yetişkinlerden yardım almaya ihtiyaç duyarlar. Doğduklarında doğru ve yanlışın farkında olmadıkları için öz düzenleme yoktur. Bu nedenle, öz düzenleme kademeli bir gelişimi takip eder. Öncelikle çocuklar dışarıdan motive edilmiş kontrole sahiptir. Yani, ebeveynler, öğretmenler gibi yetişkinler çocukların hareketlerini onlar adına kontrol eder. Sonra paylaşımlı bir kontrol haline gelir ve çocuklar rol model edindikleri birine benzer şekilde davranmaya başlarlar. Ve çocukların ulaştığı son seviye öz-düzenlemedir. Burada, çocuklar hediye, övgü veya ödül almak için değil, eylemlerinin doğru olduğunu düşündükleri için bu şekilde davranırlar.

Ancak öz-düzenlemeyi etkileyen başka faktörler de vardır. İlk olarak duygular,

çocuklara davranışlarının doğru veya yanlış olduğunu anlamalarını sağlar. Çocukların yönetici işlev becerileri de çocuklar için önemlidir. Çünkü çocukların nasıl düşündükleri, anladıkları, öğrendikleri yeni beceriler ile ilişkilidir. Ancak kademeli olarak gelişirler, çocuklar ne kadar küçükse bu becerilerde o kadar çok zorluk çekerler. Davranışlarını doğru olanlarla değiştirmek çocuklar için zordur. Bu nedenle, yetişkinlerin yardımına ihtiyaç duyarlar. Burada, yetişkinlerin davranışlarıyla örnek olması sözel uyarılarından daha etkilidir!

Ayrıca, çocukların kendini ifade etme biçimi, onların öz düzenlemesini önemli ölçüde etkiler. Örneğin, arkadaşlarıyla oyuncak paylaşımı yaparken ağlayan bir çocuğun geri çekilip ağlaması yerine, ebeveynin veya öğretmenin yardımıyla ne hissettiğini ve sırayla kullanmak istediğini söylemeyi öğrenir. 

Bunlara ek olarak, çocukların hafıza becerilerinin sınırlıdır ve bunun kendi kendini düzenlemeleri üzerinde etkisi vardır. Örneğin, okuldaki kuralları bir günden diğerine hatırlamayabilirler. Çocukların kendi kendini düzenlemelerini etkileyen diğer önemli unsur günlük deneyimleridir. Eğer ebeveynler sürekli kavga ediyorsa, çocuk olumsuz duygularıyla başa çıkmak için kavgayı kullanır veya örnek alır. Çocuklar ayrıca sonuçları deneyimleyerek nasıl davranacaklarını, kendilerini nasıl kontrol edeceklerini öğrenirler. 

Baktığımızda çocukların hayatlarında yetişkinlerin rolü ve rehberliği, çocukların kendilerini nasıl kontrol edeceklerini öğrenmelerine yardımcı olmakta önemli bir rol oynamaktadır. Bu öğretilerle birlikte, ebeveynlerin, çocuklara karşı şefkat, ilgi ve sıcaklık göstermeleri gerekir. Net iletişim, ebeveynlerin kontrolü ve beklentileri, çocuklara yaklaşmanın en etkili yoludur, hepsini dengeli bir şekilde kullanmayı gerektirir.

Araştırmalar, erken çocukluk dönemindeki öz düzenlemenin çocukların hayatlarını uzun vadede etkilediğini göstermektedir. Örneğin, erken yıllarda öz düzenleme becerileri geliştiren çocuklar, daha yüksek akademik başarıya sahip olduğu bulunmuştur. Öfkelerini kontrol etme, başkalarıyla iyi geçinme ve daha iyi sosyal becerilere sahip olma olasılıkları daha yüksektir. Bu beceriler geliştirilmezse, çocukların başkalarına karşı daha saldırgan davranışlar sergileme eğiliminde olduklarını ve daha düşük akademik başarıya sahip oldukları gözlemlenmiştir. Bu becerilere erken yaşta sahip olan çocukların, sahip olmayanlara göre daha iyi sosyoekonomik statüye ulaştığı belirtilmiştir. Bu nedenle, çocuklarımıza daha iyi bir gelecek sağlamak için onların mümkün olan en erken zamanda öz düzenleme becerilerini geliştirmelerine rehberlik etmeli ve yardımcı olmalıyız!