Çiftler hayatlarında çeşitli değişikliklerle ve günlük stres etkenleriyle karşılaşırlar ve bunlar olurken aynı zamanda ilişkilerini de düzenlemeye çalışırlar. En büyük değişikliklerden biri ilk çocuğun doğumuyla birlikte gelir çünkü bu, çiftlerin ilişkilerinde ani ve uzun süreli değişikliklere neden olur. Ebeveynliğe geçiş sonrasında yeni doğmuş bir bebeğe sürekli bakma, uyku yoksunluğu, aile ve iş sorumluluklarının artması gibi yeni sorumluluklar ve zorluklar ortaya çıkmakla birlikte bu önemli sürecin olumlu tarafları da vardır. Bunları fark edebilmek ve tadını çıkarabilmek ancak ve ancak ebeveynlerin bu dönemi sağlıklı ve etkili bir şekilde yönetebilmesiyle mümkündür!

İlişkide memnuniyet, partnerlerin ilişkilerindeki mutluluklarına ve birlikteliklerinin kalitesine ilişkin algılarına göre nitelendirilmektedir. Ebeveynliğe geçiş ile birlikte hem anne hem de baba için bu yeni değişiklikleri, sorumlulukları ve yeni geniş aileye uyum sağlama çabalarını yaşamak, ebeveynlik rolünün partner rolünden daha önemli hale gelmesi ve partnerle olan ilişkinin unutulması veya ihmal edilmesi nedeniyle kendi ilişkilerinde de belirgin hasarlar doğurmaktadır. Bu da çiftlerin ilişki memnuniyetlerinde bir tehdit haline gelir.

Bu nedenle ebeveynliğe geçiş sonrası çiftlerin ilişki işleyişini iyileştirmeye yönelik müdahaleler, her iki eşin de birbirleriyle olan etkileşimlerine ve ayrıca aile işlevlerine fayda sağlayabilir.

Ebeveynliğe Geçiş Sonrası Sorumluluklarda Meydana Gelen Değişiklikler 

Lohusalık döneminin ilk bir yılı, çiftler üzerindeki etkisi ve ebeveynlerin rollerine uyum sağlamaları nedeniyle ilişkilerinde en zor dönemdir. 

Yapılan araştırmalar da hem anneler hem de babalar için ebeveynliğe geçiş sonrası çiftlerin ilişki memnuniyetinde önemli bir düşüş tespit etmiş ancak aynı zamanda annelerin ilişki tatmininin babalara göre daha fazla düşüş gösterdiğini ortaya koymuştur. Anneler, çocuklarıyla ve ev işleriyle daha fazla ilgilendikleri için böyle hissettiklerini açıklamıştır. Babalar ise çocuğun doğumundan sonra sorumluluklarının artması nedeniyle işlerinde daha fazla stres hissettiklerini belirtmişlerdir. Sonuç olarak, annelerin iş bölümü ve ebeveynlik sorumluluklarının adaletsiz paylaşımı, babaların iş stresinin daha fazla olması ve aile-iş arasında uyumu ayarlamakta zorlanmaları onların ilişki memnuniyetlerini önemli ölçüde azalttığını görüyoruz. 

İlişki memnuniyetini belirleyen bir diğer önemli etken, çiftlerin işbirlikçi veya rekabetçi ortak ebeveynlik tarzıdır. Araştırmalar, eşlerinden daha az destek alan babaların genellikle geri çekildiklerini ve bu nedenle ebeveyn rollerine daha az dahil olduklarını ve eşlerine karşı daha rekabetçi (en sevilen ebeveyn olmak) ortak ebeveynlik gösterdiklerini göstermiştir. Bu faktörler, babaların ilişki memnuniyetini azaltmakla birlikte çiftler arasındaki çatışmaları artırdığı gözlemlenmiştir. Ayrıca işbirlikçi ortak ebeveynlik (birbirlerinin çocuklarıyla olan ilişkisini teşvik etme) uygulayan çiftler, çatışmalarını genellikle sağlıklı bir şekilde yöneterek azaltmış ve ilişki memnuniyetlerini artırmayı başarmıştırlar.

Annelerin ve babaların, birbirlerinin ebeveynliği hakkındaki olumlu görüşleri ve destekleyici tutumların hem annenin hem de babanın ilişki memnuniyetini artırdığı ortaya çıkmıştır.  

Ebeveynliğe Geçiş Sonrası Çiftlerin Davranışlarında ve Birbirleriyle Etkileşim Süresinde Meydana Gelen Değişiklikler 

Çiftlerin birbirlerine karşı olumsuz davranışları ve birbirleriyle olan etkileşimlerinin azalması, ilişki memnuniyetlerinin daha fazla azalmasıyla ilişkili olduğunu bulunmuştur. Çift etkileşiminin az olması ve ebeveynlerin çocukla daha fazla zaman geçirmesinin de çiftlerin çatışmalarını artırdığını ve doğumdan sonra ilişkilerindeki mutluluklarını zedelediğini belirlenmiştir.  

Doğumdan sonra hem annelerin hem de babaların iletişim, ilişkilerde yaşanılan stres etkenleriyle başa çıkma-yönetme ve ilişki öz düzenlemesi (ilişkilerini geliştirmek için kendisinde değişiklikler yapma) konularındaki olumlu davranışlarının azaldığı belirtilmiştir. 

Bu nedenle özellikle bu dönemde hem anneler hem babalar birbirlerinden olumlu ve destekleyici davranışlar görmeye daha fazla ihtiyaç duyarlar.

Ebeveynliğe Geçiş Sonrası Cinsel İlişkide Meydana Gelen Değişiklikler 

Çiftler arasındaki yakınlık ve cinsel ilişki, ilişki memnuniyetinin önemli bir parçasıdır. Özellikle ilk çocuğun doğumundan sonra yenidoğana bakımın artmasıyla birlikte ilişki dinamikleri bu açılardan da etkilenmektedir. Çünkü doğum sonrası dönemde çiftler fiziksel ve duygusal değişiklikler yaşar ve bu değişiklikler öncelikle çiftlerin yakın ilişkilerini etkilemektedir. Çiftlerin cinsel ilişkilerinin ve yakınlıklarının azalması, ilişkilerindeki memnuniyetlerinde de ani bir düşüşe sebep olduğu bulunmuştur.

Peki Neler Yapılmalı?

• Çiftlerin ebeveynliğe geçişten sonra ilişkilerini önemsemeleri ve yeniden düzenlemeleri gerekiyor.

• Sadece lohusalık döneminde değil aynı zamanda hamilelik sırasında da çiftlerin psikolojik destek alması ilişki eğitimi ve yönetimi konularında onları bilgilendirerek ebeveynliğe uyumlarını kolaylaştırabilir ve ilişkilerini çeşitli stres faktörlerinden koruyabilir.

• Bu bilgiler farkındalığı artırabilir ve çiftlerin ebeveynliğe geçiş sonrasında ilişkilerindeki memnuniyeti artırmak için bilinçli müdahaleler geliştirmelerine yardımcı olabilir.

• Çiftlerin birbirleriyle olan ilişkilerini optimize ederek devam ettirmeleri gerekir. Yeni ebeveynlik rollerinin daha önem kazanarak ilişkilerini devam ettiren şeyin bu olduğu inancının oluşmasını engellemeli ve bunun yerini partnerlerin birbirine karşı duydukları sevginin ve ilişkilerine verdikleri değerin bu aileyi oluşturduğunu görmeleri gerekir.

• Çiftler birbirlerine kendilerini ifade etmeli ve empati yapmaları gerekir. Böylelikle her iki taraf içinde, yeni sorumlukların ve aile-iş uyumunun zorlukları konuşulabilir. 

• İşbirlikçi ortak ebeveynlik yaklaşımı, birbirlerine olumlu ve destekleyici tutumları ve birbirlerine derdini de anlatabildikleri için gerektiğinde hem anne hem baba aksiyona geçip konuşulan sorun üzerine kendilerini geliştirebilirler, bu da zorlukları aşmalarını ve yaşadıkları stresi de daha kolay yönetmelerini sağlayacaktır.